|
|
|
|
AVUKAT
|
|
|
PAZARBAŞI HUKUK BÜROSU
|
|
|
||
KARAYOLUYLA ULUSLARARASI YOLCU VE EŞYA TAŞIMALARI
HAKKINDA YÖNETMELİK
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 18/5/1994 No: 94/5893
Dayandığı Kanunun Tarihi : 9/4/1987 No: 3348
Yayımlandığı R.Gazetenin Tarihi : 20/8/1994 No: 22027
Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5 Cild:
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, uluslararası karayolu taşıma hizmetlerini
düzenli ve güvenli hale getirmek uluslararası taşıma işlerinde taşımacılık,
acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu yapacak olan gerçek ve tüzel kişi-
lerin yeterlilik ve çalışma şartlarını, denetim esaslarını ve bu konulardaki
yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, karayolu motorlu taşıtları ile yapılan uluslararası
taşımaları, taşımacıları, acenteleri ve taşıma işleri komisyoncuları ile taşıma
işlerinde çalışanları ve bu taşımalarda kullanılan taşıt, araç ve yapıları
kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden:
Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,
Taşıma : Herhangi bir menfaat karşılığı insan ve eşyanın karayolu motorlu
taşıtlarıyla hareket noktasından varış noktasına götürülmesini,
Uluslararası taşıma : Türkiye'den veya Türkiye'ye karayoluyla; Türkiye
üzerinden karayoluyla transit; Türkiye'ye denizyolu, demiryolu ve havayoluyla
gelip karayolundan üçüncü ülkelere yapılan taşımaları,
Hareket noktası : Yolcunun taşıta bindiği, eşyanın taşımacıya teslim
edildiği yeri,
Varış noktası : Yolcu bileti ve taşıma senedinde gösterilen, yolcu ve eşya-
nın götürülmek istendiği yeri,
Eşya sahibi : Taşıma ücreti taşımadan önce alınan taşımalarda, eşyayı
gönderen; ücreti taşımadan sonra alınan taşımalarda, eşyanın gönderildiği
kişiyi,
Gönderen : Taşınacak eşyayı taşımacıya teslim eden, gönderileni belirleyen
ve taşıma senedini imzalamaya yetkili ve gerekli belgeleri taşımacıya vermekle
sorumlu olan kişiyi,
Gönderilen : Taşıma senedinde eşyanın teslim edileceği belirtilen kişiyi,
Karayolu motorlu taşıtı : Motor gücüyle karayolunda hareket eden taşıtı,
Taşımacı : Uluslararası taşımacı yetki belgesine sahip olan ve taşımayı bir
menfaat karşılığı üstlenen gerçek ve tüzel kişiyi,
Yetki belgesi : Karayoluyla uluslararası taşıma faaliyetinde bulunacak,
taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncularının çalışma izinlerini belirle-
yen belgeyi,
Taşıt belgesi : Taşımacının uluslararası taşımalarda kullanacağı taşıt-
ların niteliğini ve sayısını gösteren belgeyi,
Taşıt kartı : Taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıtı için dü-
zenlenen ve taşıtta bulunması gereken belgeyi,
Terminal : İnsan veya eşya taşımalarında, taşıtların, indirme, bindirme,
yükleme, boşaltma, aktarma yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme,
haberleşme, şehir ulaşımı ve benzeri hizmetlerin sağlandığı yeri,
Yolcu bileti : Taşımacı ile yolcu arasında aktedilen ve ilgili mevzuatta
öngörülen şekil ve şartları ihtiva eden taşıma sözleşmesini,
Taşıma senedi : Gönderen ile taşımacı arasında aktedilen ve ilgili mevzu-
atta öngörülen şekil ve şartları ihtiva eden sözleşmeyi,
Acente : Ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru veya müstahdem gibi
bağımlı bir sıfatı olmaksızın bir mukaveleye dayanılarak belirli bir yer veya
bölge içinde daimi surette bir veya birden fazla taşımacıyı ilgilendiren söz-
leşmelerde aracılık etmeyi ve onlar adına taşıma sözleşmesi veya senedi
düzenlemeyi meslek edilen kimseyi,
Taşıma işleri komisyoncusu : Ücret mukabilinde kendi namına ve bir müvekkil
hesabına eşya taşıtmayı meslek edinmiş kimseyi,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Yetki Belgeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Yetki Belgesi Alma Zorunluluğu ve Türleri
Yetki belgesi alma zorunluluğu
Madde 4 - Karayoluyla uluslararası taşımacılık ve bu taşımalarla ilgili
acentelik ve komisyonculuk yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması
zorunludur.
Yetki belgesi almaksızın veya yetki belgesinde yazılı şartlara aykırı olarak
uluslararası yolcu ve eşya taşımacılığı ile bu işlerle ilgili acentelik ve
komisyonculuk yapılamayacağı gibi, şartlara uygun olmayan taşıtlarla da
uluslararası yolcu ve eşya taşımacılığı yapılamaz.
Yetki belgesi türleri
Madde 5 - Yetki belgesi türleri aşağıda gösterilmiştir:
(A) yetki belgesi: Otomobil ile uluslararası yolçu taşımacılığı yapacaklara
verilir.
(B) yetki belgesi : Otobüs ile uluslararası yolcu taşımacılığı yapacaklara
verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
(B1) yetki belgesi : Belirli bir zaman ve ücret tarifesine göre, tespit
edilmiş bir güzergahta önceden açıklanmış yerleşme birimleri arasında düzenli
sefer yaparak yolcu taşıyacaklara verilir.
(B2) yetki belgesi : Birden fazla gidiş ve dönüş seferinde aynı hareket
yerinden aynı varış yerine önceden gruplandırılmış yolcuları mekik sefer
yaparak taşıyanlara verilir. Şöyle ki, gidiş seferinde beraber taşınan
yolcular herhangi bir dönüş seferinde hareket noktasına birlikte geri geti-
rilirler. Yolda yolcu indirilip bindirilemez. İlk dönüş seferi ile son gidiş
seferi boş yapılır.
(B3) yetki belgesi : (B1) ve (B2) yetki belgesi ile yapılan yolcu taşıma-
ları dışında, arızi olarak aynı taşıtla bütün güzergah boyunca aynı yolcu
grubunun taşınması ve hareket noktasına geri getirilmesi şeklindeki kapalı
kapı seferlerini, gidişi dolu, dönüşü boş seferleri, gidişi boş, dönüşü dolu
seferleri ve diğer seferleri kapsar.
(B4) yetki belgesi: Ticari amaçla kayıt ve tescil edilmekle beraber taşıma-
cılık hariç otobüs sahibinin esas iştigal konusu ile ilgili taşımaları yapa-
caklara verilir.
(C) yetki belgesi : Karayoluyla uluslararası eşya taşımacılığı yapacaklara
verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
(C1) yetki belgesi : Belirli bir zaman tarifesine göre eşya taşıyacaklara
verilir.
(C2) yetki belgesi : Belirli bir zaman tarifesine uymaksızın eşya durumuna
göre sefer düzenleyerek taşıma yapacaklara verilir.
(C3) yetki belgesi : Ticari amaçla kayıt ve tescil edilmekle beraber
taşımacılık hariç, taşıt sahibinin esas iştigal konusu ile ilgili taşımaları
yapacaklara verilir.
(C4) yetki belgesi : Belirli bir zaman tarifesine uymaksızın ev eşyası
taşıması yapacaklara verilir.
(C5) yetki belgesi: (Ek:3/1/1996-96/7769 K.) Taşıt ve taşıt filosu kapasi-
tesi aranmaksızın Türk Ticaret Kanununun 814 üncü maddesinin birinci fıkrasına
göre taşıma işini üzerine alan ve taşıma işlerini organize eden taşıma işleri
komisyoncularına verilir.
(E) yetki belgesi : Uluslararası taşımacılık yapacak kamu kuruluşlarına ve
kamu yararına çalışan kuruluşlara verilir.
(F) yetki belgesi : Uluslararası yolcu taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara verilir.
(G) yetki belgesi : Uluslararası eşya taşımacılığı konusunda acentelik
yapacaklara verilir.
(H) yetki belgesi : Uluslararası eşya taşımacılığı konusunda komisyonculuk
yapacaklara verilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetki Belgesi Alınması Şartları
Yetki belgesi talebi
Madde 6 - Yetki belgesi almak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, Bakanlıkça
verilecek örneğe uygun "başvurma formu" nun ilgili bölümünü doldurarak bu formda
belirtilen belgeler ile birlikte Bakanlığa müracaat ederler.
Bakanlık, formda yazılı bilgilere dayanarak gereken incelemeyi yapar ve
şartların uygun olması halinde yetki belgesi almak isteyen gerçek veya tüzel
kişi adına bir yıl geçerli geçici yetki belgesi verir.
Bakanlık, geçici yetki belgesi verdiği gerçek veya tüzel kişiler hakkında
gereken incelemeyi yapar veya yaptırır. Bu inceleme sonunda başvurma formundaki
bilgiler ve ekli belgelerin doğruluğunun anlaşılması ve belge sahiplerinin de
faaliyete devam etmek istemeleri halinde, geçici yetki belgesinin bitim tari-
hinden itibaren başlamak üzere dört yıl geçerli asıl yetki belgesi verilir.
(B1) yetki belgelerinin geçerlilik süreleri, ikili ve çok taraflı uluslar-
arası anlaşma hükümleri çerçevesinde ülkelerin yetkili taşımacıları arasında
yapılan düzenli hat anlaşmalarına bağlı olarak dört seneden az olabilir. Ancak,
(B1) yetki belgesi almaya hak kazanan taşımacıya, önce bir yıl süreli (B1-ön
izin) belgesi verilir.
Düzenlenen yetki belgesi, yetki belgesi sahibinin Türkiye Ticaret Sicil Ga-
zetesindeki adresine posta ile gönderilir veya kendisine ya da yetkili vekiline
elden verilir.
(E) yetki belgesi alınması için yazılı müracaat, başvurma formu yerine de
geçer.
Başvurma formu ve belgelerdeki bilgilerden herhangi birinin yetki belgesi
almaya hakkı yokken alabilecek şekilde yanlış olarak verildiğinin tespit edil-
mesi halinde, yetki belgesi iptal edilir ve başvuran hakkında gerekli kanuni
işlemin yapılması için durum Cumhuriyet Savcılığına bildirilir.
Taşımacı yetki belgesi alma şartları
Madde 7 - Taşımacı yetki belgesi alabilmek için:
a) Taşımacı olmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin T.C. tabiyetinde ol-
maları,
b) Gerçek kişi, tüzel kişi kurucu ortakları ve tüzel kişiliği temsile yet-
kili yöneticilerin, kaçakçılık, dolandırıcılık, inancı kötüye kullanma ve Türk
Ceza Kanununun devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, Terörle Mücadele
Kanunu aleyhine işlenen suçlardan hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü bulunma-
maları,
c) Tüzel kişilerin Ticaret Kanununda belirtilen tüzel kişilerden olmaları,
d) Taşıma türüne göre;
1 - (A) yetki belgesi almak için başvuranların kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az beş adet ticari otomobile sahip olmaları,
2 - (Değişik: 13/12/1996 - 96/9040 K.) (B2) ve (B3) yetki belgelerini veya
bu belgelerden herhangi birini almak için başvuranların kendi adına kayıt ve
tescil edilmiş en az beş adet otobüse sahip olmaları; ayrıca, (B1) yetki belgesi
alabilmek için taşımacının (B2) veya (B3) yetki belgelerinden birine sahip ol-
ması ve bu belgelerden herhangi biriyle asgari bir yıl süreyle çalışmış ve bir
ülkenin yetkili taşımacısı veya taşımacılarıyla yetkili makamlarınca onaylanmış
düzenli hat anlaşması yapmış olmaları,
3 - (B4) yetki belgesi almak için başvuranların kendi adına kayıt ve tescil
en az bir adet otobüse sahip olmaları,
4 - (C1) ve (C2) yetki belgelerini veya bu belgelerden herhangi birini almak
için başvuranların, kendi adına kayıt ve tescil edilmiş en az on adet taşıta ve
300 ton istiap haddinde taşıt filosuna sahip olmaları,
5 - (C3) yetki belgesi almak için başvuranların kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az 20 ton istiap haddinde taşıt filosuna sahip olmaları(özelliği olan
taşımalarda asgari iki taşıta sahip olunması kaydıyla bu 20 tonluk istiap
haddi Bakanlıkça daha düşük tutulabilir),
6 - (C4) yetki belgesi almak için başvuranların kendi adına kayıt ve tescil
edilmiş en az üç adet taşıta ve 30 ton istiap haddinde taşıt filosuna sahip ol-
maları,
7 - (E) yetki belgesi almak için başvuranların taşıt filosu kapasitesine ba-
kılmaksızın taşıtların kuruluş adına kayıt ve tescil edilmiş olmaları,
8 - (Ek: 3/1/1996 - 96/7769 K.) (C5) yetki belgesi almak için başvuran ta-
şıma işleri komisyoncularının sermaye şirketi niteliğinde ve kayıtlı sermayele-
rinin en az 10.000.000.000 (Onmilyar) TL.olması, Bakanlığa 200.000 (İkiyüzbin)
ABD Doları tutarında kati ve süresiz banka teminat mektubu vermeleri, Ticaret
veya Ticaret ve Sanayi Odalarında nakliyeci grubuna kayıtlı olmaları (kayıtlı
sermaye miktarı ve/veya banka teminat mektubu tutarı Bakanlıkça bir katına kadar
artırılabilir),
e) (A) yetki belgesi almak için başvuranların Ticaret veya Ticaret ve Sa-
nayi Odalarında nakliyeci grubuna kayıtlı olmaları,
(B1),(B2) ve (B3) yetki belgesi almak için başvuranların Ticaret veya Tica-
ret ve Sanayi Odalarında nakliyeci grubuna kayıtlı olmaları,
(B4) yetki belgesi almak için başvuranların Sanayi Odalarında veya Ticaret
ve Sanayi Odalarında ilgili meslek grubuna kayıtlı olmaları,
(C1) ve (C2) yetki belgesi almak için başvuruların Ticaret veya Ticaret ve
Sanayi Odalarında nakliyeci grubuna kayıtlı olmaları,
(C3) yetki belgesi almak için başvuranların Sanayi Odalarında veya Ticaret
ve Sanayi Odalarında ilgili meslek grubuna kayıtlı olmaları,
(C4) yetki belgesi almak için başvuranların Ticaret veya Ticaret ve Sanayi
Odalarında nakliyeci grubuna kayıtlı olmaları,
f) (A),(B1),(B2) ve (B3) yetki belgesi almak için başvuranların; seferleri-
nin başladığı yerleşme birimlerince en az bir tane yolcu terminaline veya ter-
minaller birleştirilmiş ise bu terminallerden yeterli bir alanın kullanma hak-
kına, yetki belgelerinin geçerli olduğu sürece sahip olmaları, (C1) yetki bel-
gesi almak için başvuranların; çalışmak istedikleri her yerleşim biriminde en az
bir tane yük terminalinin kullanma hakkına, yetki belgesinin geçerli olduğu sü-
rece sahip olmaları,
g) (Ek: 3/1/1996 - 96/7769 K.) Gerçek kişiler ile tüzel kişi yöneticilerinin
Bakanlıkça belirlenecek kurum veya kuruluşların açacağı eğitimden geçerek mesle-
ki yeterlilik belgesi almaları,
şarttır.
Teşvik belgesine dayanılarak veya 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kap-
samında sağlanan taşıtlar yönünden yetki belgesi verilmesi hususu Bakanlıkça
düzenlenir.
Acente ve komisyonculuk yetki belgesi alma şartları
Madde 8 - Taşıma işleri acenteliği ve komisyonculuğu yetki belgesi alabilmek
için;
a) (Değişik:3/1/1996 - 96/7769 K.) Taşıma işleri acenteliği ve komisyoncu-
luğu yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin durumlarının bu Yönetmeliğin 7 nci
maddesinin (a),(b),(c) ve (g) bendlerindeki şartlara uygun olması,
b) (F) ve (G) yetki belgesi almak için başvuranların Ticaret veya Ticaret ve
Sanayi Odalarında acente grubuna kayıtlı bulunmaları,
c) (H) yetki belgesi almak için başvuranların, Ticaret veya Ticaret ve Sa-
nayi Odalarında nakliye komisyoncusu grubuna kayıtlı bulunmaları,
d) (F) yetki belgesi almak için başvuranların, yetki belgeleri süresince,
bilet satmaya elverişli bağımsız bir yerin kullanma hakkına sahip olmaları,
e) (G) ve (H) yetki belgesi almak için başvuranların yetki belgeleri süre-
since bu işe elverişli bağımsız bir büronun kullanma kakkına sahip olmaları,
f) (F) yetki belgesi almak için başvuranların uluslararası yolcu taşımacı-
lığı yapma hakkına sahip olan yerli veya yabancı en az bir taşımacı ile, (G)
yetki belgesi almak için başvuranların uluslararası eşya taşımacılığı yapma
hakkına sahip olan yerli veya yabancı en az bir taşımacı ile acentelik anlaşması
bulunması.
gereklidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Taşıtlarda Aranacak Şartlar ve Taşıtların Kullanılması
Taşıtların yaşı ve istiap haddi
Madde 9 - (Değişik birinci fıkra: 13/12/1996 - 96/9040 K.) Taşımacılar tara-
fından uluslararası yolcu ve eşya taşımalarında kullanılacak taşıtlardan, yolcu
taşımalarında kullanılacak taşıtların 8 yaşından, Sanayi ve Ticaret Bakanlı-
ğı'nca onaylanmış teknik yeterlilik raporuna göre ise 12 yaşından büyük, otobüs
kapasitesinin 40 koltuktan az; eşya taşımalarında kullanılacak taşıtların yaşı-
nın 15 yaşından büyük, istiap haddinin 10 tondan küçük olmaması zorunludur.
Ancak, yolcu taşıma yetki belgesi alabilmek için ilk başvuruda beyan edilen
taşıtların yaşının 5 yaşından büyük; eşya taşıma yetki belgesi almak için ilk
başvuruda beyan edilen taşıtların yaşının ise 10 yaşından büyük olmaması ve
kendi adına kayıt ve tescil edilmiş olmaları gerekmektedir.
Taşıtın yaşı, fabrikasında imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim
yılı esas alınarak hesaplanır.
Römork ve yarı römorklarda yaş şartı aranmaz. Çekici, römork veya yarırömork
ile birlikte bir taşıt sayılır.
(C3),(C4) ve (E) türü yetki belgesi sahibi olan taşımacıların yapacakları
taşımalarda taşınan eşyanın ve taşıtın özelliği dikkate alınarak, taşıtların
istiap hadleri Bakanlıkça daha düşük tutulabilir.
(C1) ve (C2) türü yetki belgesi sahibi olan taşımacıların yapacakları taşı-
malarda taşınan eşyanın miktarı, cinsi, taşıma süresi ve mesafesi dikkate alı-
narak, Bakanlıkça belirli bir süre için taşıtların istiap haddi 5 tona kadar
düşürülebilir, yaşları da 20'ye kadar yükseltilebilir.
Özmal taşıt kullanımı
Madde 10 - (B4),(C3) ve (E) türü yetki belgesi sahibi taşımacılar yalnız
yalnız özmal taşıtlarını uluslararası taşımada kullanabilirler.
Uluslararası taşımalarda kullanılacak taşıtlar
Madde 11 - (A),(B1),(B2),(B3) ve (C1),(C2) ve (C4) türü yetki belgesi sahibi
taşımacılar, 9 uncu maddedeki şartlara uygun taşıtlardan;
a) Kendi adına kayıt ve tescil edilmiş taşıtlar,
b) (Değişik: 13/12/1996 - 96/9040 K.) Yolcu taşımalarında sahibi oldukları
taşıt sayısının iki katını, eşya taşımalarında ise sahibi oldukları taşıt sa-
yısını geçmemek üzere sözleşme yapmak suretiyle başkalarına ait taşıtları,
taşıt belgesine kaydettirmek suretiyle uluslararası taşımalarda kullana-
bilirler.
Ancak, Avrupa ülkelerine yönelik olmayan taşımalarda, sözleşme yapmak
suretiyle başkalarına ait taşıtların kullanımı kısıtlamaya tabi olmadığı
gibi taşıt belgesine kayıt zorunluluğu da bulunmamaktadır.
Taşımacılar, ticari unvanlarını uluslararası taşımalarda kullanacağı bütün
taşıtların yan ve arka karasörü üzerine yazdırmak zorundadırlar. Bu niteliği
taşımayan taşıtlar taşımada kullanılamaz.
Taşıtlarda uygunluk
Madde 12 - Taşıtların şartlara uygun olup olmadıkları motorlu araç tescil
ve motorlu araç trafik belgelerindeki yazılı bilgilere göre tesbit edilir.
Taşıtların belgeye kaydı
Madde 13 - Taşımacıların kendi unvanı ile çalıştıracağı 11 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bendlerinde belirtilen taşıtları taşıt belgesine
kaydedilir. Ancak, (a) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, (b) bendindeki
taşıtların, taşıt belgesine kayıt esasları ve sayısı gerektiğinde Bakanlıkça
düzenlenir.
Taşıtların, taşıt belgesine kaydedildiklerini gösteren taşıt kartı verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Acentelik Anlaşması ve Yasaklar
Acentelik anlaşması
Madde 14 - Evvelce yapılmış bir acentelik anlaşması olmaksızın bir taşımacı
namına işlem yapmak yasaktır.
Çalışma alanı tespiti
Madde 15 - Acentelik anlaşmalarında Türk Ticaret Kanununun 118 inci maddesi
hükümlerine göre çalışma alanının kesin olarak belirlenmiş olması zorunludur.
Komisyonculuk yasağı
Madde 16 - Yolcu taşımalarında komisyonculuk yapılamaz.
Kendi namına taşıma yasağı
Madde 17 - (F) ve (G) yetki belgelerine sahip olanlar hiç bir zaman kendi
namlarına uluslararası taşıma yapamaz ve yaptıramazlar.
(H) yetki belgesi sahiplerinin kendi namına eşya taşıtabilmesi için bu
taşımanın bir müvekkil hesabına yapılması zorunludur.
Ancak, (H) yetki belgesi sahipleri, kendi nam ve hesabına taşıma yapma-
ları halinde, Türk Ticaret Kanununun 814 üncü maddesine göre taşımacı sayıla-
caklarından, kendi nam ve hesabına taşıma yapmak isteyenlerin bu Yönetmelikte
öngörülen taşımacı yetki belgelerinden birine sahip olmaları gerekmektedir.
Acentelik yetki belgesine sahip olanlar, ayrıca taşımacı yetki belgesi
alma şartlarını da yerine getirdikleri takdirde isterlerse taşımacı yetki
belgesini de alabilirler.
Uluslararası taşımacı yetki belgesine sahip olan gerçek ve tüzel kişiler,
bu Yönetmelikte öngörülen diğer şartları yerine getirmeleri halinde doğrudan
kendi acente ve/veya komisyonculuklarını üstlenmemek kaydıyla isterlerse
(F), (G) ve (H) yetki belgelerini de alabilirler.
Anlaşma yasağı
Madde 18 - (B4) ve (C3) yetki belgesi sahipleri başkaları adına taşıma
yapamayacakları gibi (F), (G) ve (H) yetki belgesi sahipleriyle de taşıma
anlaşması yapamazlar.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Değişiklik Bildirimi ve Taşıma Faaliyeti
BİRİNCİ BÖLÜM
Bildirim ve Belge Yenilemeleri
Kapasite düşümü
Madde 19 - Yetki belgesi alındıktan sonra yetki belgesi alan gerçek veya
tüzel kişinin beyan ettiği taşıtların; kazaya uğraması el konulması, satılması
veya başka bir sebepten dolayı iş göremez duruma gelmesi halinde yetki belgesi
sahibi durumu, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 60 gün içinde
Bakanlığa bildirmek zorundadır. Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (d) bendinin
(1), (2), (3), (4), (5) ve (6) numaralı alt bendlerindeki asgari değerin altına
düşülmesi halinde, taşımacı bu asgari değirin altına düşüldüğü tarihten itibaren
90 gün içerisinde yeni taşıt veya taşıtları sağlayacaktır.
Belge yenilemesi
Madde 20 - Yetki belgesi sahipleri belgenin yenilenmesi için, eski yetki
belgesini yazılı başvurusuna eklemek kaydıyla belge bitim tarihinden önceki
15 gün içinde müracaat ederler. Şartları uygun ise yetki belgesi, bitim
tarihinden veya en çok 10 gün önce belge bitim tarihi esas alınarak dört yıl
geçerli olmak üzere yenilenir.
Yetki belgesi süresinin bitim tarihinden itibaren 30 gün içinde yenilenmesi
için müraccat edilmemesi halinde yetki belgesi geçersiz sayılır ve durum yetki
belgesi sahibine yazılı olarak bildirilir.
Yetki belgesi sahibi, geçersiz sayılan belgelerin asıllarını Bakanlığa iade
etmek zorundadır.
Bu sebeple yetki belgesi geri alınanların, yetki belgesi almak için yeniden
talepleri halinde, ilk yetki belgesi alınmasındaki şartlar aranır.
Faaliyet raporları
Madde 21 - Taşımacılar, taşıma faaliyetlerini gösteren faaliyet raporla-
rını Bakanlıktan alınacak örneğe uygun olarak altışar aylık devreler halinde
tanzim ve imzalayarak, birinci altı aylık (1 Ocak - 30 Haziran) faaliyet
raporlarını Temmuz ayı sonuna kadar, ikinci altı aylık (1 Temmuz -31 Aralık)
faaliyet raporlarını müteakip yılın Ocak ayı sonuna kadar Bakanlığa vermek
zorundadırlar.
Faaliyete başlama
Madde 22 - Yetki belgesinin verilmesinden itibaren taşımacılar altı ay
içinde taşıma faaliyetine başlamak zorundadırlar.
İKİNCİ BÖLÜM
Taşıma Düzeni
Anlaşmalara uygun taşıma
Madde 23 - Yolcu ve eşya taşımalarının, ikili ve çok taraflı uluslararası
anlaşma hükümlerine ve bu konuda Bakanlıkça yayınlanacak genelge esaslarına
uygun olarak yapılması zorunludur.
Düzenli otobüs hatları
Madde 24 - Uluslararası düzenli otobüs hatlarının yolçu taşımacılarına
dağıtımı, doluluk oranı da dikkate alınarak gerektiğinde Bakanlık tarafından
çıkarılacak genelge esaslarına göre yapılır.
Hac ve umre seyahati
Madde 25 - Hac ve Umre seyahati ile ilgili yolcu taşımaları "Hac ve Umre
Seyahatleriyle İlgili İşlerin Diyanet İşleri Bakanlığınca Yürütülmesine Dair
Yönetmelik" hükümlerine göre yapılır.
Tarifelere uyma zorunluluğu
Madde 26 - (C1) ve B1) yetki belgesi sahibi taşımacılar tespit ve tasdik
edilmiş zaman ve ücret tarifelerine uymaya, belirlenmiş güzergahı takip etmeye
mecburdurlar.
Ortak taşıma
Madde 27 - Aynı tür taşımacı yetki belgesine sahip birden fazla taşımacı
belirli bir sürede belirli bir işi yapmak üzere aralıranda ortak taşıma söz-
leşmesi yapabilirler.
Yetki belgesi sahibi taşımacılar, yetki belgelerinde kayıtlı taşıtlarını
kiralama yoluyla diğer bir yetki belgesi sahibi taşımacıya kullandıramazlar.
Kullandırılmasının tespiti halinde, kiraya veren taşımacının bu taşıtlarına
altı ay süreyle yurt dışına çıkış izni verilmez.
Ancak, taşımacılar, arıza, kaza ve benzeri durumlarda, diğer taşımacıların
taşıt belgelerinde kayıtlı özmal otobüs çekici yarırömork ve römorkları geçici
olmak kaydıyla kullanabilirler.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Taşımanın Genel Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Yolcu ve Eşya Taşımacılığı
Yolcu bileti
Madde 28 - Yolcu taşımaları biletsiz yapılamaz. Yolcu biletinde yolcunun
adı, soyadı, kalkır ve varış yerleri, gün ve saati, güzergahı, fiyatı, taşınan
bagajın parça sayısı ile taşımacının adı, unvanı, sigortacısı ve adresinin
gösterilmesi zorunludur.
Bağaj taşıması
Madde 29 - Uluslararası taşımada yolcu başına 20 kg. ücretsiz bagaj hakkı
vardır. Fazla miktar için tarifenin üzerinde ücret alınmaz. Taşıtın bagaj
taşımasına mahsus bölümleri dışında eşya taşınamaz.
Bagaj etiketi zorunluluğu
Madde 30 - Taşımacılar, bagajları, yolcuların biletlerinde gösterilen
koltuk numaralarına göre etiketlemek zorundadırlar.
Yolcu taşıma yükümlülüğü
Madde 31 - Taşımacılar, bilet karşılığı taşıma yükümlülüklerini yerine
getirmeye mecburdurlar. Yanlış veya yanıltıcı ilan veya reklam yapamazlar.
Haberleşme
Madde 32 - Taşıma esnasında otobüslerde, kullanılmaya elverişli ve çalışır
vaziyette, haberleşme cihazı bulundurulması esastır.
Taşıma senedi
Madde 33 - Eşya taşımaları taşıma senetsiz yapılamaz. Taşımacı, taşıma
senedindeki taşıma yükümlülüğünü yerine getirmeye mecburdur.
Taşıma senedinde taşımacı, gönderici ve alıcı adresi, eşyanın cinsi,
miktarı, niteliği, yükleme ve boşaltma mahallerinin gösterilmesi zorunludur.
İKİNCİ BÖLÜM
Yolcu ve Eşya Terminalleri
Yolcu terminali
Madde 34 - Yolcu taşımacılığında;
a) Otobüs terminallerinde, en az 20 kişinin rahatça oturabileceği yeri,
telefonu, bir emanetçisi ve bir bilet satış yerinin bulunması, bu yerlerin
sıcağa ve soğuğa karşı korunmuş olması ve en az bir personel tarafından idare
edilmesi, terminallerin, bu terminalden yararlanan taşımacıların uyguladıkları
tarifelere göre trafiği aksatmayacak ve yolcuların rahatça inip binecekleri
şekilde bir yanaşma yerine sahip olmaları,
b) Otomobil terminallerinde, en az dört kişinin rahatça oturabileceği
bir yerin ve telefonun bulunması ve bu yerin, sıcağa ve soğuğa karşı
korunmuş olması ve en az bir personel tarafından idare edilmesi,
şarttır.
Eşya terminali
Madde 35 - Eşya terminallerinde en az 100 m2 depolama alanının bulunması,
bu terminallerde aynı anda iki yarı römorklu taşıtın yanaşacağı bir yanaşma
yerinin olması ve taşıtların park etmesi halinde karayolundaki trafiği etkile-
memesi zorunludur.
Terminal kullanımı
Madde 36 - Yolcu taşımacıları, nitelikleri 34 üncü maddede belirtilen yolcu
terminallerine, eşya taşımacıları, nitelikleri 35 inci maddede belirtilen eşya
terminallerine sahip veya bu terminallerin kullanma hakkına haiz olduklarını
mahalli veya mülki makamlardan belgelemek zorundadırlar.
BEŞİNCİ KISIM
Genel Hükümler ve Denetim
Personel istihdamı
Madde 37 - Taşımacılar, hizmetlerini yürütebilecek sayıda ve nitelikte
personeli bulundurmakla yükümlüdür.
Sürücülerin, Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (b) bendinde öngörülen suçlardan
hüküm giymemiş olmaları şarttır.
Sürücü kursları
Madde 38 - Uluslararası yolcu ve eşya taşımacılığında, taşıtlarda çalıştı-
rılacak sürücüler Bakanlıkça belirlenecek uluslararası taşıma ile ilgili taşı-
macı ve sürücü derneklerinin açacağı eğitim kurslarından geçmek ve sertifika
almak zorundadırlar. Sertifikası olmayan sürücü yurt dışına taşıma yapamaz.
Eğitim kursları süresi sonunda yapılacak sınavlarda başarılı olanlara
Bakanlıkça uluslararası yolcu ve eşya taşımacılığında geçerli sürücü sertifikası
verilir.
Beyan edilen taşıtlar
Madde 39 - Yetki belgesi talep edilirken beyan edilen taşıtlar, bu beyana
dayanılarak alınan yetki belgeleri iade edilmedikçe başka yetki belgesi veya
yetki belgeleri almak için beyan edilemez.
Belgelerin devredilemiyeceği
Madde 40 - Yetki belgeleri hiç bir zaman devredilemez. Bu yetki belgelerin
den muvazaa yolu da dahil hiç bir şekilde başkalarının faylalanmasına müsaade
edilemez.
Değişiklik bildirimi
Madde 41 - Taşımacılar, acenteler ve taşıma işleri komisyoncuları, yetki
belgesi alma şartlarında meydana gelecek herhangi bir değişikliği, değişik-
liğin meydana geldiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde yazılı olarak, Bakan-
lığa bildirmek zorundadırlar.
Yetki belgesi sahiplerinin sorumluluğu
Madde 42 - Yetki belgesi sahipleri, bu Yönetmelik hükümlerine, Bakanlıkça
yayımlanan genelge ve talimatlara uygun davranmak, denetim ve inceleme sıra-
sında görevli ve yetkili olanlara istenilen bilgiyi vermek ve evrakı göstermek
zorundadırlar.
Uygun olmayan taşıtlar
Madde 43 - Taşımacıların, Türkiye'de ticari gaye ile kayıt ve tescil
edilmiş; sahip oldukları ve sözleşme yapmak suretiyle kullanacakları taşıtlar-
dan; 9 uncu maddedeki şartlara uygun olmayan taşıtlarına, bu şartlara uygun
olsa dahil sözleşmesi olmayan taşıtlara, hareket noktalarında yükleme yapıl-
masına yolcu alınmasına ve bu taşıtların sınır kapılarından yurt dışına
çıkışlarına yetkili ve görevliler tarafından izin verilmez.
ALTINCI KISIM
Sigorta
Sigorta zorunluluğu
Madde 44 - Otobüsle uluslararası yolcu taşımacılığı yapmak üzere, taşımacı
yetki belgesi almış olan gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kuruluşları, taşıya-
cakları yolcular ve taşımada görevlendirecekleri sürücüler ile yardımcıları için
Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası yaptırmak zorundadırlar.
Sigorta şirketlerinin yükümlülüğü
Madde 45 - Türkiye'de kaza sigortası dalında çalışma ruhsatı bulunan her
sigorta şirketi, uluslararası taşımacı yetki belgesine sahip taşımacıların
usulune uygun olarak yapmış oldukları talebe göre taşıtın niteliğini de göster-
mek suretiyle Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası yapmak zorundadırlar.
Sigortasız taşıma yapılamayacağı
Madde 46 - Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası bulunmayan otobüs
işletmecisi uluslararası yolcu taşımacılığı yapamaz ve işletenin taşıtlarına
(sözleşme yapmak suretiyle kullandıkları başkalarına ait taşıtlar dahil) trafiğe
çıkış izni verilmez.
Denetimler sırasında Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası yapılmadığı
ortaya çıkarsa, taşımanın başlamış olması halinde, taşımanın devamına varış
noktasına kadar izin verilir ve ilgili makamlarca durum Bakanlığa bildirilir.
Taşıt mülkiyetinin devrinde sigorta
Madde 47 - Taşıtın sahip değiştirmesi halinde, mevcut Otobüs Zorunlu Koltuk
Ferdi Kaza Sigortası mülkiyetin devrinden itibaren sigorta süresi sonuna kadar
devam eder. Bu değişiklik ilgili sigorta şirketince tanzim edilecek bir belge
ile tevsik edilir.
Sözleşmeye müsteniden kullanılan taşıtların sigorta işlemlerinden taşımacı
sorumludur.
Sigorta poliçesi
Madde 48 - Uluslararası yolcu taşımacılığı yapmak üzere, taşımacı yetki bel-
gesi almak için başvuranlar, uluslararası taşımada kullanacağı otobüslere ait
Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Poliçelerini başvurma formuna
eklemek zorundadırlar.
Taşımacılar, taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtların sigortasını bitim
tarihinden önce yaptırarak, 15 gün içinde poliçenin noter tasdikli bir
suretini Bakanlığa göndermeye mecburdurlar.
YEDİNCİ KISIM
İdari Müeyyideler
İhtar
Madde 49 - a) Beyan ettiği taşıtların, kazaya uğraması, el konulması,
satılması veya başka bir sebepten dolayı iş göremez duruma gelmesi halinde,
bu durumu 19 uncu maddede belirtilen şekilde Bakanlığa bildirmeyerek aykırı
davranışta bulunan taşımacılara,
b) 21,23,26,28,29,30,33,41 ve 48 inci maddelere aykırı davranışta bulunan
yetki belgesi sahiplerine,
c) Belgelerinin yenilenmesi için 20 nci maddede belirtilen süre içerisinde
müracaat etmeyerek belge bitim tarihinden ençok 30 güne kadar müracaat eden
yetki belgesi sahiplerine,
d) Taşımacı yetki belgesi verilmesinden itibaren altı ay içerisinde taşıma
faaliyetinde bulunmayarak 22 nci maddeye aykırı davranışta bulunan taşımacılara,
e) Bakanlıkça çıkarılan genelgelere aykırı davranışta bulunan yetki belgesi
sahiplerine,
ihtar verilir.
İptal
Madde 50 - a) Taşımacılar tarafından beyan edilen taşıtların; kazaya uğra-
ması, el konulması, satılması veya başka bir sebepten dolayı iş göremez hale
gelmesi suretiyle 7 nci maddenin (d) bendinin 1,2,3,4,5 ve 6 numaralı alt
bentlerinde belirtilen asgari değerlerin altına düşülmesi halinde, asgari
değerin altına düşüldüğü tarihten itibaren 90 gün içinde yeni taşıt veya
taşıtlarla asgari şartları sağlamak zorundadırlar. Asgari kapasite şartlarını
bu süre içinde sağlayamayanlar ile 90 gün sonra sağlayanların yetki belgeleri
iptal edilir. Bu şekilde yetki belgesi iptal edilenlere bu Yönetmelikte belir-
tilen ilk belge alınmasındaki hükümler aynen uygulanır.
b) 1- Şartlara uygun olmayan taşıtlarda taşıma yapmak suretiyle 9 uncu
maddeye aykırı davranışta bulunan taşımacıların,
2 - Sahip olmadıkları taşıtları uluslararası taşımalarda kullanmak suretiyle
10 uncu maddeye aykırı davranışta bulunan (B4), (C3) ve (E) türü yetki belgesi
sahibi taşımacıların,
3 - Acentelik anlaşması olmadan bir taşımacı adına işlem yaparak 14 üncü
maddeye aykırı davranışta bulunan acentelerin,
4 - 16 ncı maddeye aykırı davranışta bulunan komisyoncuların,
5 - Kendi namlarına uluslararası taşıma yapmak ve yaptırmak suretiyle 17 nci
maddeye aykırı davranışta bulunan (F), (G) ve (H) yetki belgesi sahiplerinin,
6 - 18 inci maddeye aykırı davranışta bulunan (B4) ve (C3) yetki belgesi
sahiplerinin,
7 - 31 inci maddeye aykırı davranışta bulunan yetki belgesi sahiplerinin,
8 - 40 ıncı maddeye aykırı davranışta bulunan yetki belgesi sahiplerinin,
9 - 42 nci maddeye aykırı davranışta bulunan yetki belgesi sahiplerinin,
10 - 46 ncı maddeye aykırı davranışta bulunan yetki belgesi sahiplerinin,
11 - Ev eşyası dışında eşya taşımacılığı yapan (C4) yetki belgesi sahipleri-
nin, yetki belgeleri üç ay süre ile iptal edilir.
c) İlk ihtar aldığı faaliyet dönemi başlangıç olmak üzere, dört faaliyet
dönemine beş ihtar alan yetki belgesi sahiplerinin yetki belgeleri bir ay, daha
fazla ihtar alanların yetki belgeleri üç ay süreyle iptal edilir. Ancak, dört
faaliyet dönemi sonunda beş ihtardan az alanların ihtarları silinir.
d) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (a),(b),(c),(e) ve (f) bendlerinde ve
8 inci maddesinde öngörülen şartlarından herhangi birinin faaliyet sırasında
kaybedilip de, verilen süre içerisinde giderilmemesi halinde yetki belgesi bir
yıl süreyle iptal edilir.
e) Taşıma yetki belgesi verilmesinden itibaren altı ay içerisinde taşıma
faaliyetinde bulunmayarak 22 nci maddeye aykırı davranıştan dolayı ihtar alan
taşımacı, altı ay daha taşıma faaliyetinde bulunmaz ve bulunmama sebebini de
vereceği faaliyet raporlarında belirtmez ise taşımacının yetki belgesi bir yıl
süre ile iptal edilir.
f) Belgeler üzerinde tahrifat yapıldığının tespiti halinde, yetki belgesi
altı ay süreyle iptal edilir ve kanuni işlem yapılması için durum Cumhuriyet
Savcılığına bildirilir.
g) Yetki belgeleri (b) fıkrasına göre üç ay süre ile üçüncü defa iptal edi-
len yetki belgesi sahiplerinin yetki belgeleri iptal edilir.
h) Gümrük mevzuatı ve milli güvenliğe aykırı hareket eden yetki belgesi sa-
hiplerinin yetki belgeleri, bu hareketler yetki belgesi kullanılarak yapılıyorsa
ilgili bakanlık veya müsteşarlıklardan birinin teklifi üzerine iptal edilir.
Bu maddeye göre yapılan iptal işlemleri, evrak çıkış tarihinden itibaren 30
gün sonra yürürlüğe girer.
(Ek: 3/1/1996 - 96/7769 K.) (g) ve (h) fıkralarına göre yetki belgesi iptal
edilenlerin teminatı Hazineye irat kaydolunur.
Bekleme süresi
Madde 51 -a) Yetki belgeleri 6 ncı madde ile 50 nci maddenin (g) ve (h) fık-
ralarına göre iptal edilenlere üç yıl geçmedikçe yeniden belge verilmez.
b) (Değişik: 3/1/1996 - 96/7769 K.) Yetki belgeleri bir yıl veya üç yıl süre
ile iptal edilenlerin, sürenin bitiminden sonra tekrar yetki belgesi almak is-
temeleri halinde ilk belge alınmasındaki hükümler aynen uygulanır. Ancak, yetki
belgesi bir ay, üç ay veya altı ay süre ile iptal edilenler iptal süresinin bi-
timinden itibaren bir ay içerisinde yetki belgesi talebinde bulunmaları halinde
ilk belge alınmasındaki hükümler aranmaksızın belgesi iade edilir.
Sözleşme yasağı
Madde 52 - Taşıtını bir taşımacıya sözleşmeyle bağlayan taşıt sahipleri, bu
sözleşme fesh edilmedikçe bir başka taşımacıyla sözleşme yapamazlar. Bir taşı-
macı ile sözleşmesi mevcut iken bir başka taşımacı veya birden fazla taşımacıyla
sözleşme yapan taşıt sahiplerinin sözleşme yaptığı taşıtları, altı ay süre ile
uluslararası taşımada kullandırılmaz. Ayrıca bu husus trafik ruhsatnamelerine
işletilir.
SEKİZİNCİ KISIM
Son Hükümler
Hukuki dayanak
Madde 53 - Bu Yönetmelik, 9/4/1987 tarihli ve 3348 sayılı Ulaştırma Bakan-
lığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 2 nci maddesinin (b) bendi ile
10 uncu maddesinin (c) ve (d) bendlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Kaldırılan Hükümler
Madde 54 - 26 Mart 1992 tarihli ve 21183 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
Karayoluyla Uluslararası Yolcu ve Eşya Taşımaları Hakkında Yönetmelik yürür-
lükten kaldırılmıştır.
Ek Madde 1 - (Ek: 3/1/1996 - 96/7769 K.) Bakanlıkça verilecek yetki belge-
lerine ve taşıt kartlarına ait ücretler Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü alı-
narak Bakanlıkça belirlenir. Yetki belgeleri ve taşıt kartları, ücretler mal
sandığı veznesine yatırıldıktan sonra verilir.
Geçici Madde 1 - 54 üncü madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmeliğe göre
yetki belgesi almış olanlar; bu Yönetmeliğin yetki belgesi alınmasıyla ilgili
şartlarını, 18 ay içinde yerine getirmek zorundadırlar. Tanınan bu süre içe-
risinde, yetki belgesi süresi bitenlerin, bu Yönetmeliğe göre, şartları
sağlayamaması halinde, yetki belgesinin süresi kalan süre kadar uzatılabilir.
Geçici Madde 2 - Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yetki belgesi almak
için Bakanlığa müracaat etmiş ve bütün işlemleri tamamlanmış olanlara, yürür-
lükten kaldırılan Yönetmeliğe göre lehte olan hükümler uygulanır.
Geçici Madde 3 - 54 üncü madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmeliğe göre
yetki belgesi almış taşımacılara bu Yönetmelik hükümlerine göre yetki belgesi
almaları sırasınca 9 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanmaz.
Geçici Madde 4 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, verilmiş
olan ihtarlar kaldırılır, ihtar verilmesi gerekenler hakkında da herhangi bir
işlem yapılmaz.
Geçici Madde 5 - (Ek: 3/1/1996 - 96/7769 K.) En az beş yıl faaliyette bulun-
muş yetki belgesi sahipleri ve yöneticileri Bakanlıkça düzenlenmesi öngörülen
mesleki yeterlilik eğitiminden muaftır.
Yürürlük
Madde 55 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 56 - Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
18/5/1994 TARİH VE 94/5893 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE YÜRÜRLÜĞE
KONULAN YÖNETMELİĞE EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN YÖNETMELİKLERİN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GESTEREN ÇİZELGE
--------------------------------------------------------------------------------
Ek ve Değişiklik Getiren Yönetmeliği
Yürürlüğe Koyan Kararnamenin
--------------------------------------------------------------------------------
Farklı Tarihte
Yürürlüğe Giren Yürürlüğe
Tarihi Numarası Maddeleri Giriş Tarihi
--------------------------------------------------------------------------------
17/2/1995 95/6597 - 28/3/1995
3/1/1996 96/7769 - 31/1/1996
13/12/1996 96/9040 - 31/1/1997
|
|
AVUKAT
|
|
|
|
PAZARBAŞI HUKUK BÜROSU
|
|
|
|
||