|
|
|
|
AVUKAT
|
|
|
PAZARBAŞI HUKUK BÜROSU
|
|
|
||
BANKALARARASI TAKAS ODALARI MERKEZİ YÖNETMELİĞİ (1)
R.G.Tar.: 25.09.1985
R.G.Sayı: 18879
(1) - 30.07.1986/19180 s.R.G.'de yayımlanan yönetmelik ile yapılan
değişiklik (Yürürlük:01.07.1987) ve 19.12.1993/21793 s.R.G.'de
yayımlanan Yönetmelik ile yapılan değişiklikler işlenmiştir (Yürürlük:
18.10.1993).
I. BÖLUM
Genel Hükümler
KURULUŞ :
MADDE 1 - 3167 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi gereğince çeklerin banka
şubeleri arasında hesaben tesviyesini sağlamak üzere, T.C. Merkez
Bankası'nın gözetimi altında merkezi Ankara'da bulunan ve faaliyetlerinde
özel hukuk hükümlerine tabi "Bankalararası Takas Odaları Merkezi" adıyla
bir tüzel kişilik kurulmuştur.
AMAÇ :
MADDE 2 - Bu Yönetmeliğin amacı, çek kullanımının yaygınlaştırılmasını
ve bankalararası para nakil hareketlerinin azaltılmasını teminen,
bankalararası takas odalarına ibraz edilen çeklerin, Bankalararası Takas
Odaları Merkezi aracılığıyla üye bankalar arasında hesaben tesviyesi
işlemlerinin yürütülmesini ve bu merkezin yönetimini ve çalışma esaslarını
düzenlemektir.
Bankalararası Takas Odaları Merkezi, amacının gerektirdiği her türlü
faaliyette bulunabilir. Hukuki işlemler yapabilir.
KAPSAM
MADDE 3 - İşbu Yönetmelik Bankalararası Takas Odaları Merkezi ile
bankalararası takas odalarına üye bankaların uyacakları esasları kapsar.
BANKALARARASI TAKAS ODALARI MERKEZİNİN YÖNETİMİ :
MADDE 4 - Bankalararası Takas Odaları Merkezinin organları,
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu, bankalararası takas
odaları yönetim komiteleri ve bankalararası takas odalarından ibarettir.
BANKALARARASI TAKAS ODALARI MERKEZİ YÖNETİM KURULU :
MADDE 5 - (30.7.1986/19180 s.R.G.de yayımlanan Yönetmelik ile değişik)
T.C. Merkez Bankası'nın ilgili Genel Müdür veya Genel Müdür Yardımcısı ile
Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu'nu oluşturan diğer bankaların
(kalkınma ve yatırım bankaları hariç) en az şube müdürü seviyesindeki
temsilcilerinden teşekkül eder. (1)
Bankalararası Takas Odaları Merkez Yönetim Kurulu Başkanlık Görevini
T.C. Merkez Bankası temsilcisi yürütür.
TOPLANTI NİSABI :
MADDE 6 - Bankalararası Takas Odaları merkezi Yönetim Kurulu başkanının
istemi üzerine toplanabileceği gibi, yönetim kurulu üyelerinden en az beş
bankanın müracaatı üzerine de toplanabilir.
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu'nun toplanabilmesi
için yönetim kurulu üyelerinin en az 2/3'sinin toplantıya katılması
gerekir.
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu üyelerinin birer oy
hakkı vardır.
(30.7.1986/19180 s. R.G.'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik)
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu toplantılarında yalnız
gündemde yeralan maddeler ile Başkan'ca gerekli görülen ivedi konular
görüşülür. (2)
Kararlar, toplantıda bulunanların çoğunluğu ile alınır. Eşitlik halinde
Başkanın katıldığı tarafın oyu kabul edilmiş sayılır.
(30.7.1986/19180 s.R.G.de Yayımlanan Yönetmelik ile değişik)
Toplantıda yeterli çoğunluk sağlanamadığı takdirde, ilk toplantı tarihinden
itibaren 15 günden fazla olmayacak şekilde tesbit edilecek tarihte yeniden
toplantı yapılır. Bu toplantıda çoğunluğa ilişkin şart aranmaz. (3)
BANKALARARASI TAKAS ODALARI MERKEZİ YÖNETİM KURULUNUN GÖREVLERİ :
MADDE 7 - Bankalararası Takas Odaları Merkezi ve bu merkeze bağlı
bankalararası takas odalarının tüm faaliyetleri ile ilgili hususlurda
gerekli görülen kararları almak ve uygulamaya konulmasını sağlamaktır.
BANKALARARASI TAKAS ODALARI YÖNETİM KOMİTELERİ :
MADDE 8 - Bankalararası takas odası kurulu bulunan yerlerdeki T.C.
Merkez Bankası Şube Müdürü veya Müdür Yardımcısı başkanlığında,
bankalararası takas odası faaliyetlerine katılan 3 üye bankanın müdür veya
müdür yardımcısı seviyesindeki temsilcilerinden oluşur. Bu 3 üye,
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu tarafından 2 yıl süre
ile ve münavebeli olarak seçilir. Her bankalararası takas odası yönetim
komitesi için ayrıca 1'er de yedek üye seçilir.
BANKALARARASI TAKAS ODALARI YÖNETİM KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ :
MADDE 9 - Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca,
bankalararası takas odalarının faaliyetleri ile ilgili olarak alınmış
kararları uygulamak, günlük takas işlemlerini yürütmek ve bunu teminen
gerekli her türlü idari önlemleri almaktır.
BANKALARARASI TAKAS ODALARININ KURULUŞU VE ODA FAALİYETLERİNE KATILMA
ZORUNLULUĞU :
"MADDE 10 -(19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.2 ile
değişik) Bankalararası takas odalarına ibraz edilen çeklere ilişkin
günlük takas işlemleri bu odalar aracılığı ile yürütülür.
Ekonomik faaliyetlerin ve bankacılık işlemlerinin yoğun olduğu yerlerde
bankalararası takas odalarının kurulmasına, Bankalararası Takas Odaları
Merkezi Yönetim Kurulunca karar verilir. Bu karar, 3167 sayılı Kanunun 6
ncı maddesi gereğince, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yönetim Komitesi
Kararı ile yürürlüğe konulur.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, kurulu bulunmadığı yerlerde
faaliyete geçecek bankalararası takas odalarının kuruluşu ve gözetimi ile
ilgili yetkilerini başka bir bankaya devredebilir.
3182 sayılı Bankalar Kanununa tabi olup, bünyesinde çekle işleyen
hesapları bulunan ve bankalararası takas odası kurulu bulunan yerlerde
şubeleri olan yerlerde şubeleri olan bankalar, bankalararası takas
odalarının faaliyetlerine en az bir şubeleri ile katılmak zorundadırlar.
Ancak yıllık işlem hacmi Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim
Kurulunca saptanacak miktarlardan yüksek olan bankalar, o yerdeki
bankalararası takas odasına birden fazla şubeleri ile katılabilirler.
Bankalararası takas odası kurulu bulunan yerlerde şubesi bulunmayan
bankalar, bu yerlerdeki takas odası faaliyetlerine muhabir bir banka
aracılığıyla katılabilirler.
Yürürlükteki mevzuat gereğince bankacılık işlemleri yapma yetkileri
kaldırılan, diğer bir bankaya devri yapılan veya birleşen ya da tasfiye
olunan bankaların bankalararası takas odaları üyelikleri kendiliğinden sona
erer. Bankalararası takas odalarında bu bankalara ait çekler, mevzuat
çerçevesinde görevli veya devir ya da birleştirilen bankalara ibraz edilir.
Bankalararası takas odaları faaliyetlerine katılan bankalardan, takas
işlemlerinde tarafların risklerini sınırlandırmak ve karşılıklı
yükümlülüklerini belirlemek amacıyla bir taahhütname alınır." (4)
BANKA ŞUBELERİNİN BANKALARARASI TAKAS ODALARINDA TEMSİLİ :
MADDE 11 - Bankalararası takas odalarının faaliyetine katılan banka
şubeleri, günlük takas işlemlerini, bu işlemleri gereğince yapabilme
niteliğine ve imza sirkülerlerinde şubelerini temsile yetkili kılınmış
imzaları haiz temsilcileri ile yürütürler.
Banka şubeleri, odaya temsilci olarak gönderecekleri kişilerin görev ve
unvanlarını belirten birer resimli ve onaylı temsil yetkisi belgesini
önceden ilgili bankalararası takas odasına bir yazı eşliğinde gönderirler.
İşlemlerin yapılması sırasında odaya görevlilerden başkası alınmaz.
T.C. Merkez Bankası Şubesinin bankalararası takas odasındaki
temsilcisi, günlük işlemlerin yürütülmesini gözetir.
Bankalararası takas odaları işlemlerinde görev alan T.C. Merkez Bankası
personeline ayrıca ücret ödenmez.
MALİ HUKUMLER :
"MADDE 12 - (19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.3 ile
değişik) Bankalararası Takas Odaları Merkezi'nin yıllık bütçesinde yer
alan harcama kalemlerine ilişkin olarak yılın ilk haftası içinde, toplam
bütçe ödeneklerinin 1/4'ü tutarında ilgili bankalardan avans tahsil edilir.
Kalan tutar, yıl içinde Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim
Kurulu'nca yönetim komitelerine gerekli hallerde verilen bu maddenin (a)
bendinde yer alan nitelikteki ek ödeneklerin de ilavesiyle, ihtiyaç durumu
gözönünde bulundurularak üç eşit taksitte bankalardan avans olarak alınır.
Bankalararası takas odaları faaliyetleri nedeniyle bankalardan tahsil
edilen avans tutarları, T.C. Merkez Bankası Ankara Şubesi nezdindeki
"350920000 Bankalararası Takas Odaları Merkezi" hesabına yatırılır.
Yıllık bütçe üzerinden bankalardan alınacak avansın hesaplanmasında,
bankalararası takas odalarına katılan tüm bankaların, bütün takas
odalarındaki bir önceki yıla ilişkin işlem hacimleri (bankalararası takas
odalarına verilen toplam çek adedi içindeki payları) esas alınır.
Bankalararası takas odaları faaliyetlerine yıl içinde katılan
bankalardan bir sonraki yıllık bütçe için alınacak avansa esas teşkil
edecek işlem hacmi, bu bankaların takas işlemlerine katıldıkları tarihten
itibaren o yıl içinde takas odalarına verdikleri toplam çek adedinin, takas
işlemlerine katıldıkları iş günü sayısına bölünerek bulunan rakamın, yıl
içindeki takas işlemleri yapılan iş günü sayısı ile çarpımı suretiyle
hesaplanır.
Bankalararası takas odaları için yapılan masraflar, bankalar arasında
aşağıdaki şekilde paylaştırılır.
a) Bankalararası takas odalarına katılan bankalar arasında tüm takas
odalarındaki toplam işlem hacimlerine (bankalararası takas odalarına
verilen toplam çek adedine) göre paylaştırılan giderler:
1) Personel ücreti, ikramiye, fazla çalışma ücretleri, yolluklar ve
kanuni kesintiler,
2) Ayni yardımlar, doğum ve ölüm yardımları,
3) Sağlık yardımları,
4) 3320 sayılı Kanun gereği yapılan yardımlar,
5) 3417 sayılı Kanun gereğince sağlanan işveren katkısı,
6) Kira giderleri,
7) Satın alınmış demirbaş giderleri,
8) Bakım onarım giderleri,
9) Haberleşme giderleri,
10) Elektrik-su giderleri,
11) İşyeri yönetim ve yakacak giderleri,
12) Matbua ve kırtasiye giderleri
13) Temizlik giderleri,
14) Sair giderler.
b) Bankalar arasında eşit olarak paylaştırılan giderler:
1) Bir takas odasının;
- İlk kuruluşu ile ilgili giderler,
- Tadilat giderleri,
- Tefriş giderleri.
2) Bir takas odasında takas işlemlerinin elektronik ortamda yapılmasına
yönelik bilgisayar donanım ve yazılım giderleri,
3) Bankalararası Takas Odaları Merkezi adına gayrimenkul alımları ve bu
alımlara ilişkin vergi ve sair masraflar,
4) Bankalararası Takas Odaları Merkezi adına satın alınmış
gayrimenkullere ait yıllık vergi ve sair masraflar,
5) Hizmet yeri yangın sigortası giderleri,
Yıllık bütçe içinde yer almayan ancak, yukarıdaki nitelikte gider
yapılmasını gerektirecek durumların ortaya çıkması halinde bu tür giderlere
katılım payları Yönetim Kurulunca ilgili takas odalarına gerekli ek
ödenekler verilmek suretiyle işlemlerin yapılması sırasında bankalardan
eşit olarak tahsil edilir.
c) Bankalararası Takas Odaları Merkezi'ne bağlı takas odalarına ilişkin
harcamalarda, Bankalararası Takas Odaları Merkezi Alım, Satım ve İhale
İşleri İzahnamesi hükümleri gözönünde bulundurulur.
d) Bankalararası takas odalarına sonradan katılan bankalardan bir
defaya mahsus olarak tahsil edilecek katılım payları ile bu katılım
paylarının diğer bankalar arasında paylaştırılması esasları Bankalararası
Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu'nca belirlenir.
Bankalardan tahsil dilen bu tür katılım payları, diğer bankaların işlem
hacmine göre paylaştırılacak giderlerinin tasfiyesinde dikkate alınır.
e) Hizmet binası müşterek mülkiyet esasına göre bankalarca satın
alınmış bankalararası takas odalarına sonradan katılan bankalardan
bankalararası takas odaları yönetim komitelerince faaliyet yerindeki rayiç
kira bedeli gözönünde bulundurularak her yıl belirlenecek miktarda aylık
katılım payı tahsil edilir.
Tahsil edilen aylık katılım payları, hizmet binasının satın alımına
iştirak etmiş bankaların işlem hacmine göre paylaştırılan giderlerin
tasfiyesinde, hisseleri oranında gözönünde bulundurulur.
f) Bankalararası Takas Odaları Merkezi'ne yıl içinde katılan
bankalardan tahsil edilecek avans tutarlarının tesbitine, Bankalararası
Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu'nca karar verilir.
g) Bankalardan, yıl içinde takas odaları faaliyetleri nedeniyle alınan
avanstan yapılan harcamalardan artan kısım, yıl sonu gerçekleşmelerine göre
yapılacak hesaplamalardan sonra tasfiye edilir.
h) Yürürlükteki mevzuat gereğince bankacılık işlemleri yapma yetkileri
kaldırılan, diğer bir bankaya devri yapılan veya birleşen ya da tasfiye
olunan bankalara Bankalararası Takas Odaları Merkezi adına satın alınan
gayrimenkuller için yaptıkları ödemeler dahil herhangi bir hak iadesi
yapılmaz. Ancak müşterek mülkiyet esasına göre önceden satın alınan
gayrimenkullere ilişkin hakları ile işletme masrafları karşılıklarından
kalan alacakları veya borçlarının ne şekilde tasfiye edileceğine ise,
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca karar verilir." (5)
BANKALARARASI TAKAS ODALARI MERKEZİNİN T.C. MERKEZ BANKASI İLE
İLİŞKİLERİ :
"MADDE 13 - (19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.4 ile
değişik) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankalararası Takas Odaları
Merkezi'nin gözetimine ve her türlü işlemlerini teftiş, tetkik ve tahkike
yetkili olup, her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilir, talimat
verilebilir."(6)
II. BÖLUM
Bankalararası Takas Odaları İşlemleri
BANKALARARASI TAKAS ODALARINDA MUHATAP BANKALARA İBRAZ EDİLEN ÇEKLER :
"MADDE 14 - (19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.5 ile
değişik) Bankalararası Takas Odalarında, bu odalara katılan bankalar
üzerine düzenlenmiş çekler, tutarları belirli bir limitle
sınırlandırılmaksızın, hesaben tesviye edilmek üzere muhatap bankalara
ibraz edilir.
Çek takas elektronik ortamda gerçekleştirilen bankalararası takas
odalarında, 3167 sayılı Kanun'a ilişkin 2 No.lu Tebliğe göre bastırılmış ve
mablağ kodlaması yaptırılmış çekler işlem görür.
Bir bankanın diğer bir banka lehine düzenlediği şehir dışı çekler
takasa kabul edilmez.
Bankalararası takas odalarında; hesabın bulunduğu şube dışındaki
şubelere ibraz edilen çekler, hesabına bulunduğu şubeden provizyon sorulmak
suretiyle işleme alınır." (7)
GUNLUK TAKAS İŞLEMLERİNE İLİŞKİN TOPLANTILAR :
"MADDE 15 - (19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.6 ile
değişik) Bankalararası takas odalarının çalışma saatleri,Bankalararası
Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca belirlenir.
Çek takası elektronik ortamda gerçekleştirilen bankalararası takas
odalarında, bilgileri elektronik olarak transfer edilen çekler, muhatap
bankalara fiziki olarak ibraz edilir. Bankalarca, muhatap bankalara fiziken
ibraz edilmeyen ancak takas odasındaki merkezi bilgisayara elektronik
ortamda bilgisi gönderilen çeklere ait elektronik çek bilgileri ile fiziken
ibraz edilmek üzere getirilen ancak takas odasındaki merkezi bilgisayara
elektronik olarak bilgi gönderilmeyen çekler ilgili bankalara iade edilir.
Elektronik ortamda takas yapılan bankalararası takas odalarında bir iş
gününe ait olup bilgi transferi yapılan çekler ile önceki iş gününe ait
olup bilgileri elektronik olarak iade edilen çekler birarada aynı iş günü
ilgili bankalara teslim edilir.
Elektronik ortamda takas yapılmayan bankalararası takas odalarında, ilk
ve tesviye olmak üzere her iş günü iki toplantı yapılır. Çekler ilk
toplantıda muhatap bankalara ibraz edilir. Tesviye toplantısında sadece
iade edilmesi gereken çekler ilgili bankalara teslim edilir.
Bütün üye banka şubelerinin temsilcileri, belirlenecek saatlerde
odalarda hazır bulunmak zorundadırlar. Takas toplantısının başlama saatinde
bulunmayan temsilciler, o günkü takas işlemine katılamazlar." (8)
BANKALARCA BANKALARARASI TAKAS ODALARINA İBRAZ EDİLEN ÇEKLERİN
TESVİYESİ:
"MADDE 16 - (19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.7 ile
değişik) Elektronik ortamda takas yapılan bankalararası takas odalarında
işlem gören şehir içi ve şehir dışı çekler provizyon alınarak aynı gün
tevsiye edilir.
Elektronik ortamda takas yapılmayan bankalararası takas odalarına ibraz
edilen şehir içi çekler aynı gün, şehir dışı çekler engeç ertesi işgünü
provizyon alınarak tevsiye edilir.
Ancak, bankalararası takas odalarında, şehir dışı çekler provizyon
alınamaması halinde karşılığı olan diğer çekler gibi işlem görür.
Muhatap bankalarca, provizyon alamamaları nedeniyle karşılığı olan
çekler gibi işlem gören çekleri hakkında ilgili bankalara takas gününde
mesai saatleri içinde (saat 17.30'a kadar) yazılı olarak (banka kodu, şube
kodu, hesap no, çek no, çek tutarı ve çeki tahsile veren şube adı
belirtilerek) bildirimde bulunulur. Bu çeklerin, takas odasına ibraz
tarihinden itibaren en geç 3 iş günü içinde, provizyon alındığı tarih
itibariyle karşılıksız oldukları veya herhangi bir nedenle
ödenmeyeceklerinin tesbit edilmesi halinde ilgili bankalara iadesi yapılır.
Günlük takas toplantısı sonucunda ilgili bankaların takastan doğan borç
ve alacak bakiyeleri bankalararası takas odalarınca en seri şekilde
Bankalararası Ankara Takas Odasına intikal ettirilir.
Bankalararası Ankara Takas Odası'nca diğer bankalararası takas odaları
tarafından intikal ettirilen takas vaziyet cetvellerinin sonuçları birleşik
hale getirilerek o günkü takas sonuçlandırılır; bu sonuçlara göre elde
edilen bankalara ait borç ve alacak bakiyeleri en geç ertesi iş günü saat
12.00'ye kadar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ankara Şubesi nezdindeki
hesaplarından tavsiye olunur.
Bankalararası Ankara Takas Odasında nihai tesviye işlemi sonuçlanıncaya
kadar lehdar banka şubeleri tarafından muhatap banka şubelerine verilen
çekler, bu banka şubelerinin mülkiyetine dahil olmayıp, nezdlerinde emanet
olarak bulunur.
Günlük takas işlemleri sonucunda elde edilen ve Bankalararası Ankara
Takas Odası'nca gerçekleştirilen bütün bankalararası takas odalarına ait
nihai takas sonuçları kesin olup, hiçbir şekilde günlük takas bozulamaz."
(9)
DİSİPLİN HUKUMLERİ :
"MADDE 17 - (19.12.1993/21793 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik m.8 ile
değişik) T.C. Merkez Bankası günlük takas borçlarını 16 ncı maddede
belirtilen zamanda ödemeyen ve böylece takasın kapatılmasını geciktiren
bankaların çeklerini uygun göreceği bir süre için bankalararası takas
odalarına kabul etmeme kararı alabilir. Bu şekilde geçici bir süre
takastan çıkartılan bankaların çeklerinin gerektiğinde yeniden
bankalararası takas odalarında işlem görmesine T.C. Merkez Bankası'nca
karar verilir.
Ayrıca, işbu Yönetmelik hükümlerine uymayan veya bankalararası takas
odaları işlemlerini olumsuz şekilde etkileyen banka şubeleri ile banka
genel müdürlükleri hakkında Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim
Kurulunca gerekli kararlar alınır ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na
bildirilir."(10)
BANKALARARASI TAKAS ODALARI İŞLEMLERİ İZAHNAMESİ :
MADDE 18 - Bankalararası Takas Odaları Merkezi tarafından tek tip
Bankalararası Takas Odaları İşlemleri İzahnamesi hazırlanır.
GEÇİCİ MADDE 1 - Halen takas odalarında, takas odaları yönetim
kurullarınca istihdam edilen idari ve yardımcı personel arasında yapılmış
ve devam eden iş akitleri hakkında Bankalararası Takas Odaları Merkezi
Yönetim Kurulunca gerekli karar alınır.
GEÇİCİ MADDE 2 - Halen uygulanmakta bulunan takas odaları ana
sözleşmesi hükümlerinden işbu Yönetmeliğe aykırı olmayanlar, 18 inci
maddede sözkonusu edilen Bankalararası Takas Odaları İşlemleri İzahnamesi
hazırlanıncaya kadar geçerlidir.
YURURLUK :
MADDE 19 - Bu Yönetmelik, 3/10/1985 tarihinde yürürlüğe girer.
YURUTME :
MADDE 20 - Bu Yönetmelik hükümlerini T.C. Merkez Bankası yürütür.
MADDE VE HUKUMLERİN DEĞİŞMEDEN ÖNCEKİ ŞEKİLLERİ :
MADDE 5 - (1) (30.7.1986/19180 s.R.G.de yayımlanan Yönetmelik ile
değişik) T.C. Merkez Bankası'nın ilgili Genel Müdür veya Genel
Müdür Yardımcısı ile Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu'nu
oluşturan diğer bankaların (kalkınma ve yatırım bankaları hariç) en
az şube müdürü seviyesindeki temsilcilerinden teşekkül eder. (a1)
Bankalararası Takas Odaları Merkez Yönetim Kurulu Başkanlık
Görevini T.C. Merkez Bankası temsilcisi yürütür.
(a1) - T.C. Merkez Bankası'nın ilgili Genel Müdür veya Genel Müdür
Yardımcısı ile Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu'nu
oluşturan diğer bankaların en az şube müdürü seviyesindeki
temsilcilerinden teşekkül eder.
(2) - Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulu
toplantılarında yalnız gündemde yer alan maddeler görüşülür.
(3) - Toplantıda yeterli çoğunluk sağlanamadığı takdirde, ilk toplantı
tarihinden itibaren 15 günden az olmayacak şekilde tesbit
edilecek tarihte yeniden toplantı yapılır. Bu toplantıda
çoğunluğa ilişkin şart aranmaz.
MADDE 10 - (4) Bankalararası takas odalarına ibraz edilen çeklere
ilişkin günlük takas işlemleri, bu odalar aracılığı ile yürütülür.
Ekonomik ve bankacılık faaliyetlerinin yoğun olduğu yerlerde
bankalararası takas odalarının kurulmasına, Bankalararası Takas Odaları
Merkezi Yönetim Kurulunca karar verilir. Bu karar, 3167 sayılı Kanunun
6'ncı maddesi gereğince, T.C. Merkez Bankası Yönetim Komitesi kararı ile
yürürlüğe konulur.
T.C. Merkez Bankası, kurulu bulunmadığı yerlerde faaliyete geçecek
bankalararası takas odalarının kuruluşu ve gözetimi ile ilgili yetkilerini
başka bir bankaya devredebilir.
3182 sayılı Bankalar Kanununa tabi olup, bünyesinde çekle işleyen
hesapları bulunan ve bankalararası takas odası kurulu bulunan yerlerde
şubeleri olan bankalar, bankalararası takas odalarının faaliyeterine en az
bir şubeleri ile katılma zorunluğundadırlar. Ancak yıllık işlem hacmi
Bankalararası Takas Odaları Merkezi yönetim Kurulunca saptanacak
miktarlardan yüksek olan bankalar, o yerdeki bankalararası takas odasına
birden fazla şubeleri ile katılabilirler.
(17.6.1987/19490 s. R.G.'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik)
Yürürlükteki mevzuat gereğince bankacılık işlemleri yapma yetkileri
kaldırılan, diğer bir bankaya devri yapılan veya birleşen ya da tasfiye
olunan bankaların bankalararası takas odaları üyelikleri kendiliğinden sona
erer. Bu bankalara Bankalararası Takas Odaları Merkezi adına satın alınan
gayrimenkuller için yaptıkları ödemeler dahil herhangi bir geri ödeme
yapılmaz. Ancak müşterek mülkiyet esasına göre önceden satın alınan
gayrimenkullere ilişkin hakları ile işletme masrafları karşılıklarından
kalan alacakları veya borçlarının ne şekilde tasfiye edileceğine,
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca karar verilir. (a1)
(a1) - Yürürlükteki mevzuat gereğince bankacılık işlemleri yapma
yetkileri kaldırılan, diğer bir bankaya devri yapılan veya
birleşen ya da tasfiye olunan bankaların, bankalararası takas
odaları üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu bankalara,
Bankalararası Takas Odaları Merkezi adına satın alınan
gayrimenkuller için yaptıkları ödemeler dahil herhangi bir geri
ödeme yapılmaz. Ancak müşterek mülkiyet esasına göre önceden
alınan gayrimenkullere ilişkin haklar Bankalararası Takas Odaları
Merkezi Yönetim Kurulunca alınacak karara göre iade edilir.
Uyeliği sona eren bankaların borçlarının ne şekilde tasfiye
edileceğine ise Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim
Kurulunca karar verilir.
(5) - MADDE 12 - (30.7.1986/19180 s.R.G.'de Yayımlanan Yönetmelik ile
değişik) Bankalararası takas odaları faaliyetleri nedeniyle yapılan
masraflar bankalar arasında aşağıdaki şekilde paylaştırılır.
a) Bankalararası takas odalarının ilk kuruluş ve sonradan yapılan
tefriş giderleri ile bankalararası takas odası faaliyet yeri olarak
Bankalararası Takas Odaları Merkezi adına alınan yerin satın alma
masrafları Bankalararası Takas Odaları Merkezine katılan tüm bankalar
arasında eşit olarak paylaştırılır. Bu giderlere katılma payları işlemlerin
yapılması sırasında bankalardan tahsil edilir. (a1)
b) (17.6.1987/19490 s.R.G.'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik)
Bankalararası takas odalarında çalışan personele ödenen ücret ve sair
giderler ile bankalararası takas odalarının emrine tahsis olunan yerin
kirası, bu yerin ısıtma, aydınlatma, telefon, matbua gibi işletme
masrafları Bankalararası Takas Odaları Merkezine katılan tüm bankalar
arasında bütün takas odalarındaki toplam işlem hacimlerine (takas odalarına
verilen toplam çek adedine) göre paylaştırılır. (a2)
c) (17.6.1987/19490 s.R.G.'de Yayımlanan Yönetmelik ile değişik) Hizmet
binası müşterek mülkiyet esasına göre satın alınmış bankalararası takas
odalarına sonradan katılan bankalardan, Bankalararası Takas Odaları Merkezi
Yönetim Kurulunca belirlenen miktarda katılım payı alınır. (a3)
d) (17.6.1987/19490 s.R.G.'de Yayımlanan Yönetmelik ile eklenen) (b)
fıkrasında belirtilen işletme masraflarının karşılanması için her yılın ilk
haftası içinde, bir önceki yılda yapılan işletme masrafları tutarı dikkate
alınarak ilgili bankalardan avans tahsil edilir.
Tahsil edilen avansın o yıl içinde yapılan masrafları
karşılamayacağının anlaşılması durumunda, bahse konu avansın belli oranda
arttırılmasına ve Bankalararası Takas Odaları Merkezi'ne yıl içinde katılan
bankalardan tahsil edilecek avans tutarlarının tespitine, Bankalararası
Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca karar verilir.
(a1) - Bankalararası takas odalarının emrine tahsis olunan yerin kirası
ve bu yerin ısıtma, aydınlatma, telefon ve diğer bütün
masrafları ile T.C. Merkez Bankası tarafından oda için yapılacak
tesisat, matbua ve sair masraflar bütün iştirakçi bankalar
arasında işlem hacimlerine göre paylaştırılır. Bu masrafların
tesviyesi her üç ayda bir yapılır.
Bankalar, bankalararası takas odaları hizmet binalarının satın
alma giderlerine eşit hisselerle katılmak zorundadırlar. Bu
giderlere katılma payları, satın alma sırasında bankalardan
tahsil edilir.
Bankalararası takas odalarına sonradan katılan bankalardan,
bankalararası takas odaları yönetim komitelerince her yıl tesbit
olunacak maktu bir kira alınır.
(a2) - b) Bankalararası takas odalarının emrine tahsis olunan yerin
kirası, bu yerin ısıtma, aydınlatma, telefon, matbua gibi
işletme masrafları Bankalararası Takas Odaları Merkezine katılan
tüm bankalar arasında bütün takas odalarındaki toplam işlem
hacimlerine (takas odalarına verilen toplam çek adedine) göre
paylaştırılır. Bu masrafların tesviyesi her üç ayda bir yapılır.
(a3) - c) Bankalararası takas odalarına sonradan katılan bankalardan
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca belirlenen
miktarda kira alınır.
(6) - MADDE 13 - T.C. Merkez Bankası, Bankalararası Takas Odaları
Merkezinin gözetimine ve her türlü işlemlerini teftiş, tetkik ve tahkike
yetkili olup, her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilir.
(7) - MADDE 14 - Bankalararası takas odalarında, bu odalara katılan
bankalar üzerine düzenlenmiş çekler, tutarları belirli bir limitle
sınırlandırılmaksızın, hesaben tesviye edilmek üzere muhatap bankalara
ibraz edilir.
Bankalararası takas odalarında, başka il merkezleri ile otomatik
telefon şebekesine bağlı ilçe merkezlerinde bulunan banka şubeleri
nezdindeki hesaplar üzerine düzenlenmiş şehir dışı çekler, bu banka
şubelerinden provizyon sorulmak suretiyle işleme alınır.
(8) - MADDE 15 - Bankalararası takas odalarında ilk ve tesviye olmak
üzere her iş gününde iki toplantı yapılır. Çalışma saatleri Bankalararası
Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca belirlenir. Bütün üye banka
şubelerinin temsilcileri, belirlenecek saatlerde odalarda hazır bulunmak
zorundadırlar. İlk toplantının başlama saatinde bulunmayan temsilciler o
günkü takas işlemine
(9) - MADDE 16 - İlk toplantıda üye banka şubelerince karşılıklı olarak
alınıp verilen çekler, muhatap bankalara ibraz edilmiş sayılır.
Bankalararası takas odasına ibraz edilen şehir içi çekler aynı gün,
şehir dışı çekler en geç ertesi işgünü provizyon alınarak tesviye edilir.
Ancak, şehir dışı çekler provizyon alınamaması halinde karşılığı olan
diğer çekler gibi işlem görür.
Tesviye toplantısı sonucunda ilgili bankaların takastan doğan borç ve
alacak bakiyeleri, bankalararası takas odalarınca en seri şekilde
Bankalararası Ankara Takas Odasına intikal ettirilir.
Bankalararası Ankara Takas Odasınca, diğer bankalararası takas odaları
tarafından intikal ettirilen takas vaziyet cetvellerinin sonuçları
birleşik hale getirilerek o günkü takas sonuçlandırılır; bu sonuçlara göre
elde edilen bankalara ait borç ve alacak bakiyeleri en geç ertesi iş günü
saat 12.00'ye kadar T.C. Merkez Bankası Ankara Şubesi nezdindeki
hesaplarından tesviye olunur.
Bankalararası Ankara Takas Odasında nihai tesviye işlemi sonuçlanıncaya
kadar lehtar banka şubeleri tarafından muhatap banka şubelerine verilen
çekler, bu banka şubelerinin mülkiyetine dahil olmayıp nezdlerinde emanet
olarak bulunur.
Günlük takas işlemleri sonucunda elde edilen ve Bankalararası Ankara
Takas Odasınca gerçekleştirilen bütün bankalararası takas odalarına ait
nihai takas sonuçları kesin olup; hiçbir şekilde günlük takas bozulamaz.
(10) - MADDE 17 - (30.7.1986/19180 s.R.G.'de Yayımlanan Yönetmelik ile
değişik) T.C. Merkez Bankası günlük takas borçlarını 16 ncı maddede
belirtilen zamanda ödemeyen ve böylece takasın kapatılmasını geciktiren
bankaların çeklerini uygun göreceği bir süre için bankalararası takas
odalarına kabul etmeme kararı alabilir.
Ayrıca, işbu Yönetmelik hükümlerine uymayan veya bankalararası takas
odaları işlemlerini olumsuz şekilde etkileyen banka şubeleri ile banka
genel müdürlükleri hakkında Bankalararası Takas Odaları Merkezi yönetim
Kurulunca gerekli kararlar alınır ve T.C. Merkez Bankasına bildirilir.
(a1)
(a1) - DİSİPLİN HUKUMLERİ :
MADDE 17 - İşbu Yönetmelik hükümlerine uymayan veya
bankalararası takas odaları işlemlerini olumsuz şekilde
etkileyen banka şubeleri ile banka genel müdürlükleri hakkında
Bankalararası Takas Odaları Merkezi Yönetim Kurulunca gerekli
kararlar alınır ve T.C. Merkez Bankasına bildirilir.
|
|
AVUKAT
|
|
|
|
PAZARBAŞI HUKUK BÜROSU
|
|
|
|
||